Tốc độ:
1x
Khi vỏ quýt dày đã có móng tay nhọn
Một tuần trước đó, vào đêm giao thừa 31/12 vừa qua, căn cứ quân sự Hmeimim đã phải chịu đựng một cuộc tấn công bằng súng cối, làm thiệt mạng 2 quân nhân Nga đang phục vụ tại căn cứ này, phá hủy một số máy bay tại đây.
Tuy nhiên trong cuộc tiến công lần này, phiến quân đã không gặp may mắn như lần tiến công trước. Theo các nguồn tin từ quân đội Nga, các phương tiện tác chiến điện tử của Nga triển khai tại khu vực Lattakia, đã chiếm quyền kiểm soát và buộc hạ cánh bắt buộc 6 chiếc UAV; 7 chiếc còn lại đã bị hệ thống phòng không mặt đất tầm gần Pantsir-S bắn hạ.
Việc đánh bại hoàn toàn cuộc tập kích bằng UAV là câu trả lời đanh thép của người Nga với các hành động phiêu lưu quân sự của phiến quân tại Sirya; đồng thời cũng khẳng định về phương thức đánh trả có hiệu quả các cuộc tiến công bằng UAV theo kiểu "bầy đàn", nhằm vô hiệu hóa hệ thống phòng không của Nga.
Hệ thống Pantsir-S đang khai hỏa bằng pháo 2A38M
Bảng thuyết minh cũng liệt kê 3 tên lửa không có điều khiển của phiến quân tập kích vào sân bay Hymimim vào tháng 12/2017 bị hệ thống này bắn hạ.
Hậu duệ của những hệ thống phòng không tầm thấp xuất sắc nhất
Hệ thống phòng không Pantsir, được NATO gọi bằng tên mã SA-22 Greyhound; là hậu duệ của một dòng vũ khí phòng không nổi tiếng từ thời Liên Xô, đó là hệ thống phòng không tầm thấp ZSU-23-4 Shilka.
Tổ hợp pháo phòng không tự hành ZSU-23-4 bao gồm bốn nòng pháo tự động 23mm và radar điều khiển hỏa lực, được gắn trên khung gầm chiếc xe tăng hạng nhẹ PT-76. Với 4 khẩu pháo cỡ nòng 23mm, cho phép nó tiêu diệt tất cả các loại máy bay bay thấp cũng như máy bay trực thăng vào thời điểm đó.
Trong cuộc chiến tranh Yom Kippur năm 1973, 6 máy bay chiến đấu của Israel khi tấn công một khẩu đội tên lửa của liên minh Ai Cập – Syria, đã bị các khẩu đội ZSU-23-4 Shilka bảo vệ trận địa tên lửa này bắn hạ; ZSU-23-4 thực sự là "ác mộng" với máy bay chiến đấu Israel khi bay thấp.
Vào cuối thời kỳ chiến tranh Lạnh, khi Mỹ biên chế máy bay cường kích yểm trợ hỏa lực mặt đất A-10 Warthog và máy bay trực thăng vũ trang Apache. Lúc này đạn 23mm ZSU-23-4 Shilka không còn hiệu quả tiêu diệt cao với các loại máy bay được bọc giáp titan; Liên Xô đã phát triển tổ hợp pháo-tên lửa phòng không 2K22 Tunguska để trả lời cho vấn đề này.
Với vai trò tạo hỏa lực bảo vệ các đơn vị lục quân hành tiến trên mặt đất, tổ hợp 2K22 Tunguska với pháo 30mm, đảm bảo xé nát các mục tiêu ở tầm ngắn và cực ngắn; tên lửa 9M311-M1 cung cấp hỏa lực tiêu diệt mục tiêu bay thấp, trực thăng ở khoảng cách 10km.
Sau khi Liên Xô tan rã năm 1991, Nga bắt đầu cải tiến, nâng cấp hệ thống Tunguska thành hệ thống Pantsir hiện nay. Mặc dù hệ thống Tunguska sử dụng khung gầm xe bánh xích, phù hợp khi đi sát các phân đội bộ binh cơ giới trên những địa hình gồ ghề của chiến trường; nhưng ý tưởng bố trí một hệ thống khung gầm bằng hệ thống xe tải việt dã quân sự, đảm bảo giá thành rẻ hơn và quan trọng là có thể di chuyển nhanh hơn, phù hợp với cả nhiệm vụ bảo vệ các hệ thống phòng không tầm cao, chống tên lửa hành trình và máy bay bay thấp.
Hệ thống Pantsir từ khi ra đời đã trải qua nhiều biến thể, kể từ nguyên mẫu đầu tiên ra mắt vào năm 1995, với các cấu hình radar và các khung xe tải khác nhau. Hệ thống phổ biến nhất trong quân đội Nga là sử dụng khung gầm xe tải Kamaz 6560 với kíp chiến đấu từ 2 đến 3 người. Pantsir có thể chiến đấu độc lập, hoặc toàn bộ hệ thống có thể được kết nối và nhận dữ liệu bắn với những hệ thống khác có radar mạnh hơn.
Hệ thống Pantsir-S thiết kế với 2 pháo cao tốc 2A38M 30mm và 12 tên lửa phòng không tầm thấp 57E6 (hơn Tunguska 4 tên lửa). Trong đó pháo 2A38M có tốc độ bắn tối đa 2.500 phát/phút, tầm bắn tối đa 4km, tầm cao tối đa 3km.
Tên lửa đối không tầm ngắn 57E6 nặng 90kg, dài 3,2m, lắp đầu đạn nổ phân mảnh nặng 20kg. Tên lửa kết cấu với 2 tầng, động cơ nhiên liệu rắn cho phép đạt tốc độ hành trình 1.300m/s, tầm bắn 20km và diệt mục tiêu độ cao 15km (gấp đôi tầm bắn của tên lửa 9M311-M1 của Tunguska). Tên lửa 57E6 được dẫn đường bằng vô tuyến kết hợp đầu tự dẫn hồng ngoại, xác suất tiêu diệt mục tiêu khoảng 70%.
Hệ thống Pantsir-S theo giới thiệu của nhà sản xuất Nga.
Ngoài radar, Pantsir-S1 còn được bổ sung thêm hệ thống tìm kiếm và chỉ thị mục tiêu quang điện tử. Nó có bộ vi xử lý tín hiệu kỹ thuật số, cung cấp khả năng tự động theo dõi mục tiêu.
Với 2 kênh dẫn hướng riêng biệt radar và hệ thống quang điện, Pantsir-S1 có khả năng tấn công 2 mục tiêu cùng lúc. Khi đã khóa được mục tiêu, Pantsir có thể đồng thời tiến công 2 đến 3 mục tiêu cùng một lúc; giãn cách các lần phóng tên lửa chỉ là 1,5 giây.
Vũ khí hoàn hảo chống lại kiểu tấn công tự sát "bầy đàn"
Trong cuộc chiến chống khủng bố của Nga tại Sirya, hệ thống phòng không tầm thấp Pantsir-S kết hợp với những hệ thống phòng không tầm trung như Buk hoặc S-350E Vityaz và tầm xa S-400, tạo thành lưới lửa phòng không bảo vệ các căn cứ quân sự của Nga tại đây. Trong đó hệ thống Pantsir-S đóng vai trò là lớp phòng thủ cuối cùng, chống lại các khí cụ bay như máy bay bay thấp, UAV, máy bay trực thăng, tên lửa hành trình và thậm chí là cả các đầu đạn pháo.
Với khả năng tiêu diệt những mục tiêu bay thấp, các hệ thống Pantsir có vai trò ngày càng quan trọng; nhất là hiện nay, khi nhiều quốc gia đã trang bị cho lực lượng vũ trang của mình các loại tên lửa hành trình.
Gần đây, việc phổ biến các loại máy bay không người lái trên thị trường tự do là vấn đề đặc biệt nguy hiểm; với đặc điểm cấu tạo đơn giản, dễ sử dụng, giá thành rẻ; những UAV là mối nguy hại đặc biệt khi nó được vũ trang để tiến công kiểu tự sát, như vào căn cứ quân sự Hmeimim của Nga tại Sirya vừa qua.
Để đối phó với những mối nguy hiểm này, trên thế giới hiện có rất ít hệ thống vũ khí có thể chống lại; và hệ thống Pantsir là một trong những số ít loại vũ khí có thể đặc trị những loại UAV tiến công "cảm tử" kiểu kamicaze.
Hiện nay các hệ thống Pantsir được nhiều quốc gia quan tâm; nhiều nước ở Trung Đông, Châu Phi đã có Pantsir trong biên chế. Với giá thành từ 13 đến 15 triệu USD một hệ thống, nên nhiều quốc gia đã tìm hiểu để sở hữu loại vũ khí hiện đại này.
Tổ hợp pháo-tên lửa phòng không 2K22 Tunguska, tiền thân của Hệ thống Pantsir.
Đối lập với quân đội Nga, quân đội Mỹ không có một hệ thống phòng không tầm ngắn có khả năng phòng không tầm thấp tốt như Pantsir. Nguyên nhân là do các lực lượng mặt đất của Mỹ đều trông cậy vào lực lượng Không quân để loại bỏ những mối nguy hại trên không.
Tuy nhiên, cuộc tấn công theo kiểu phi đối xứng tại chiến trường Sirya bằng UAV theo kiểu "bầy đàn" vừa qua, đã chỉ ra tầm quan trọng của các hệ thống phòng không tầm thấp như hệ thống Pantsir-S.
Những chiếc máy bay không người lái được sử dụng trong vụ tấn công hai cơ sở quân sự của Nga ở Syria.
Trịnh Ngọc Tiến (Trường Đại học Chính trị)
